Vegan: Τα οφέλη και οι κίνδυνοι στην υγεία

Vegan: Όχι απλά μια διατροφή!

Σύμφωνα με ευρωπαϊκά αναγνωρισμένες αρχές, ο όρος «vegan food» που έχει καθιερωθεί, αναφέρεται σε προϊόντα χωρίς ζωικά συστατικά τροφίμων (European Vegetarian Union, 2016 & Vegan Society, 2016).
Αν και η χορτοφαγία είναι μια διατροφή που επιλέγεται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού εδώ και αρκετά χρόνια, η αυστηρή χορτοφαγία (vegan) και οι επιλογές που έχουν όσοι την ακολουθούν έχει ενισχυθεί περαιτέρω τα τελευταία χρόνια.

Vegan VS Vegetarian

Η κύρια διαφορά μεταξύ των vegetarians και των vegans είναι, ότι οι χορτοφάγοι δεν τρώνε το κρέας από μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο και ψάρι, αλλά καταναλώνουν τα παράγωγα τους και προϊόντα με τα παραπάνω συστατικά, όπως γαλακτοκομικά (γάλα, τυρί, γιαούρτι), αυγά ή και τα δύο. Από την άλλη, η vegan δίαιτα είναι πιο περιοριστική και αποκλείει όλα τα προϊόντα, τα οποία φέρουν ζωικά συστατικά. Εξαιτίας των περισσότερων περιορισμών που χαρακτηρίζουν τη vegan διατροφή οι άνθρωποι πρέπει να φροντίζουν περισσότερο για τους συνδυασμούς τροφών και για την επάρκεια θρεπτικών συστατικών για να εξασφαλιστεί ότι πληρούν τις καθημερινές διατροφικές απαιτήσεις τους.

Στροφή στο «βιγκανισμό»

Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν στραφεί στη vegan διατροφή έχει αυξηθεί σημαντικά σε πολλές βιομηχανικές χώρες του δυτικού κόσμου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η επιρροή τους στον τομέα της βιομηχανίας τροφίμων, φαρμάκων αλλά και συμπληρωμάτων διατροφής.

Όσοι επιλέγουν τη vegan διατροφή απέχουν από την κατανάλωση συστατικών ζωικής προέλευσης. Αυτό περιλαμβάνει προϊόντα για τα οποία πρέπει να θανατωθεί το ζώο (κρέας και ζελατίνη), ψάρια και θαλασσινά, αλλά και προϊόντα που παράγονται από αυτά, όπως γαλακτοκομικά, αυγά ακόμα και μέλι. Ωστόσο, η vegan προσέγγιση δεν έχει να κάνει μόνο με θέματα διατροφής, αλλά συνήθως αποτυπώνει τη γενικότερη ηθική στάση όσων δηλώνουν vegan, απέναντι σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης των ζώων. Για παράδειγμα, η αποφυγή χρήσης δερμάτινων υλικών ή προϊόντων περιποίησης που έχουν δοκιμαστεί σε ζώα περιλαμβάνονται στο vegan τρόπο ζωής και αντιπροσωπεύουν τη συνολική ηθική υποχρέωση που φέρουμε όλοι απέναντι σε κάθε ζωντανό οργανισμό.

Ταυτόχρονα μεγάλη είναι και η ανταπόκριση της επιστημονικής κοινότητας απέναντι στην κοινότητα vegan ανθρώπων. Αξιοσημείωτος αριθμός ερευνών μελετά τους κανόνες, τις αξίες, τα κίνητρα, τις διαιτητικές πεποιθήσεις, τον τρόπο κάποιος να υιοθετήσει vegan διατροφή αλλά και τις διατροφικές διαταραχές που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι vegan.

Vegan: Τα οφέλη και οι κίνδυνοι στην υγεία

Η vegan διατροφή σχετίζεται με πολλά οφέλη για την υγεία, όπως ο χαμηλότερος κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και χοληστερόλη αίματος και μειωμένος κίνδυνος παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2 και καρκίνου του παχέος εντέρου. Πολλοί είναι και οι γονείς που έχουν εφαρμόσει στα παιδιά τους αυστηρή χορτοφαγική δίαιτα, λόγω των κινδύνων για την υγεία που αποδίδονται στην κατανάλωση ζωικών προϊόντων, όπως η ανεξέλεγκτη χρήση αντιβιοτικών και ορμονών.

Παρόλα αυτά όμως η αυστηρή χορτοφαγία δεν πρέπει να εφαρμόζεται χωρίς καθοδήγηση. Ένας διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι ο πιο κατάλληλος να συμβουλέψει και να κατευθύνει στη σωστή υιοθέτηση μιας τέτοιας διατροφής. Ο ρόλος ενός ειδικού υγείας γίνεται ακόμα πιο απαραίτητος στην περίπτωση που ο διατρεφόμενος έχει υποκείμενα νοσήματα.

Μια vegan δίαιτα αφαιρεί κατηγορίες τροφίμων και συστατικών και μαζί με αυτά πηγές θρεπτικών ουσιών από τη διατροφή. Έτσι είναι απαραίτητος ο προγραμματισμός και ο σωστός συνδυασμός γευμάτων για την αποφυγή διατροφικών ελλείψεων.

Τα βασικά θρεπτικά συστατικά, στα οποία οι vegan μπορεί να παρουσιάσουν έλλειψη, συνοψίζονται παρακάτω:

• Βιταμίνη Β12: Η βιταμίνη Β12 υπάρχει κυρίως σε ζωικά προϊόντα. Προστατεύει το νευρικό σύστημα και τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Οι φυτικές πηγές αυτής της βιταμίνης περιλαμβάνουν εμπλουτισμένα δημητριακά ή φυτικά ροφήματα.
• Σίδηρος: Ο σίδηρος είναι απαραίτητο μικροθρεπτικό συστατικό, συμμετέχει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης και στη μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα. Τα φασόλια και τα σκούρα φυλλώδη λαχανικά είναι καλές πηγές φυτικές πηγές σιδήρου.
• Ασβέστιο: Το ασβέστιο είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία των οστών. Το ταχίνι και τα φυλλώδη χόρτα βοηθούν στη διατήρηση των επιπέδων ασβεστίου επάνω.
• Βιταμίνη D: Η βιταμίνη D ενισχύει το ανοσοποιητικό και είναι απαραίτητο για την συνολική υγεία. Και σε αυτή την περίπτωση ενισχυμένα με βιταμίνη D καθώς και η επαρκής έκθεση στον ήλιο ενισχύουν τα επίπεδά της.
• Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Είναι σημαντικά για τη λειτουργία της καρδιάς, της όρασης και της λειτουργίας του εγκεφάλου. Τα καρύδια και ο λιναρόσπορος είναι παραδείγματα καλών πηγών ALA, ενώ τα φύκια είναι οι μόνες φυτικές πηγές EPA και DHA.
• Ψευδάργυρος: Ο ψευδάργυρος είναι σημαντικός για το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα φασόλια, οι ξηροί καρποί και η βρώμη είναι φυτικές τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο.
• Ιώδιο: Ο θυρεοειδής αδένας χρησιμοποιεί το ιώδιο για την παραγωγή ορμονών. Λαχανικά, φρούτα και εμπλουτισμένα τρόφιμα μπορούν να προσδώσουν επαρκή ποσότητα ιωδίου στον οργανισμό.